myKodiko

Πρόσφατα βρέθηκα, με παρέα φίλων που είχαν και τα μικρά παιδιά τους, σε εκδήλωση ανοιχτού χώρου, μέσα σε πάρκο. Όσο συνομιλούσαμε μεταξύ μας, πίναμε τα αναψυκτικά μας κλπ, και ενώ τα μικρά παιδιά έπαιζαν στο πάρκο, ένα drone πετούσε πάνω από τον χώρο του πάρκου και περνούσε κάθε τόσο πάνω από τα κεφάλια μας, σε σχετικά χαμηλό ύψος και με μικρή ταχύτητα, ενώ ανά στιγμές έμενε μετέωρο. Θεωρώ βέβαιο ότι υπήρχε κάμερα στην ιπτάμενη τηλεκατευθυνόμενη μηχανή, οπότε αναρωτιέμαι με ποιο δικαίωμα τραβούσε εικόνες (βίντεο) από εμάς, από τα παιδιά και από όλους γενικά τους παρευρισκόμενους. Εννοείται ότι κανείς δε μας ρώτησε αν θέλουμε να μας τραβήξει σε βίντεο (ενώ, π.χ., ένας φωτογράφος θα μας ρωτούσε πριν μας τραβήξει φωτογραφία) !

Πόσο νόμιμο είναι αυτό που έκανε ο χειριστής του drone και πώς μπορώ να προστατευτώ εγώ (ή τα παιδιά) από όλο αυτό ;

Ο Αστικός Κώδικας, στα άρθρα 57-59, προστατεύει το δικαίωμα της προσωπικότητας του ατόμου. Στο δικαίωμα της προσωπικότητας είναι, μεταξύ άλλων, η ιδιωτική ζωή, η εικόνα, η σφαίρα του απορρήτου, τα οποία δεν αποτελούν αυτοτελή δικαιώματα αλλά επιμέρους εκδηλώσεις, εκφάνσεις ή πλευρές του ενιαίου δικαιώματος επί της ιδίας προσωπικότητας, έτσι ώστε η προσβολή οποιοσδήποτε εκφάνσεως της προσωπικότητας, να σημαίνει και προσβολή της συνολικής έννοιας της προσωπικότητας. Η εικόνα του προσώπου, που αποτελεί έκφανση της προσωπικότητας, προστατεύεται απόλυτα. Το άτομο εμφανίζεται δημόσια μόνον όταν και όπου θέλει, έτσι και η εικόνα του δεν ανήκει στο κοινό αλλά μόνο στο πρόσωπο το οποίο την παριστάνει. Καταρχήν, δεν επιτρέπεται η λήψη της εικόνας ενός προσώπου (φωτογράφηση, κινηματογράφηση), η παρουσίαση της φωτογραφίας του σε τρίτους και η αναπαραγωγή ή η διάθεση της στο κοινό είτε με έκθεση σε κοινή θέα.  Έχει κριθεί δικαστικά ότι μόνη η αποτύπωση ή εμφάνιση ή προβολή της εικόνας κάποιου, χωρίς τη συναίνεση του, προσβάλλει αυτοτελώς την προσωπικότητα του, και δεν απαιτείται να προσβάλλεται συγχρόνως και άλλο αγαθό της προσωπικότητας του εικονιζόμενου, όπως η τιμή του με την κατά μειωτικό τρόπο εμφάνιση της φυσιογνωμίας του ή το απόρρητο της ιδιωτικής ζωής του με την εμφάνιση σκηνών απ’ αυτήν.

Επομένως, η εικόνα του προσώπου αποτελεί προσωπικό δεδομένο και προστατεύεται απόλυτα, τόσο βάσει αστικού δικαίου όσο και βάσει ποινικού δικαίου.

Πέραν ωστόσο της θεωρητικής (νομικής) προστασίας, θεωρώ ότι το πρακτικό ζήτημα, για όποιον θέλει να «προστατευτεί», κάνοντας είτε (αστική) αγωγή για αποζημίωση λόγω προσβολής της προσωπικότητάς του είτε μήνυση, είναι η απόδειξη του γεγονότος ότι αποτυπώθηκε η εικόνα του χωρίς τη συναίνεσή του. Εάν δω κάποιον να κρατάει φωτογραφική μηχανή ή κάμερα βίντεο δίπλα μου, δεν αποδεικνύεται αυτονόητα ότι αυτός έχει αποτυπώσει την εικόνα μου. Με άλλα λόγια, αν δε δω την εικόνα μου αποτυπωμένη (σε φωτογραφία ή βίντεο), δεν μπορώ να αποδείξω την προσβολή της προσωπικότητάς μου. «Προληπτική» προστασία θα μπορούσε να επιτευχθεί, θεωρητικά και πρακτικά, με την επιτόπου απαγόρευση της λήψης της εικόνας, εφόσον αυτή είναι εφικτή.